Lęki nocne
Twoje Dziecko wybudza się w pierwszej połowie nocy z przeraźliwym krzykiem. Ma otwarte oczy, a jednak nie masz z nim kontaktu. Jest przerażone. Wyrywa się, odpycha Cię, a Ty bezradny nie wiesz jak mu pomóc. Tak bardzo chcesz utulić swoje dziecko, jednak bezskutecznie. Nie wiesz co robić, nie wiesz co się dzieje…
Często przychodzą do mnie zatroskani, bezsilni rodzice, których dzieci przeżywają właśnie lęki nocne.
Postanowiłam więc napisać ten post. Chcę w nim uświadomić Was Drodzy Rodzice, czym są lęki nocne. Wierzę, że mając większą świadomość, z większym spokojem przetrwacie te ciężkie, pełne krzyku i strachu noce.
Czym są lęki nocne?
Lęki nocne są rodzajem zaburzenia snu.
Lęki nocne są przemijającym, napadowym zaburzeniem występującym w okresie głębokiego snu NREM, w pierwszej połowie nocy.
Jeśli w tym okresie snu dochodzi do wzbudzeń (które można rejestrować w badaniu EEG wykonywanym podczas badania snu), często występuje niepełne wybudzenie ze snu i pojawiają się nieprawidłowe zachowania w formie bardzo nasilonego lęku.
Jak wyglądają napady lęków nocnych?
Ataki lęków nocnych pojawiają się podczas snu głębokiego, czyli w pierwszej połowie nocy, najczęściej około 60–90 minut po zaśnięciu.
W trakcie ataku lęków nocnych dziecko budzi się z przeraźliwym krzykiem, płacze, jest bardzo pobudzone, bardzo zalęknione.
Przeżywany lęk prowadzi do nasilonych objawów wegetatywnych.
Dziecko ma poszerzone źrenice, jest spocone, ma zaczerwienioną skórę, przyspieszony oddech i akcję serca.
Dziecko najczęściej siedzi na łóżku, ma otwarte oczy i nie reaguje na bodźce zewnętrzne, w tym próby uspokojenia.
Zalękniony rodzic nie może nawiązać z dzieckiem kontaktu, często jest odpychany, a każda próba ukojenia wiąże się z nasileniem krzyku dziecka. Dziecka nie da się skutecznie wybudzić.
Napad lęku nocnego może trwać do 15 minut. Atak kończy się samoistnie wybudzeniem ze snu.
Dziecko najczęściej jest zdezorientowane i zagubione. Nie pamięta, co się wydarzyło, również tego, że cierpiało.
Napady lęków nocnych pokryte są niepamięcią.
I choć rano dziecko tych lęków nie pamięta, to strach przed kolejną nocą dopada zazwyczaj całą rodzinę.
U kogo najczęściej występują lęki nocne?
Ataki lęków nocnych typowe są dla wieku dziecięcego, ponieważ dzieci znacznie więcej czasu spędzają we śnie głębokim niż dorośli.
Lęki nocne występują u około 3% dzieci w wieku 4–12 lat.
U osób dorosłych występują u około 1%.
Zawsze uspokajam Rodziców- u większości dzieci napady lęku nocnego ustępują po 5 roku życia.
U większości pacjentów przyczyna lęków nocnych nie jest znana.
U niektórych pacjentów wystąpienie leków nocnych może być związane z niedoborem snu oraz ze stanami, które powodują zaburzenia ciągłości snu, np. z przewlekłym stresem, zaburzeniami i chorobami psychicznymi, wpływem substancji o działaniu tłumiącym na układ nerwowy, np. alkoholu lub leków nasennych, zaburzeniami oddychania w czasie snu.
Często w wywiadzie rodzinnym możemy znaleźć obciążenie rodzinne lękami nocnymi u rodziców i/lub rodzeństwa.
Czy to na pewno lęki nocne?
Bardzo istotne jest różnicowanie lęków nocnych z napadami padaczkowymi, które to wymagają innego podejścia oraz leczenia lekami przeciwpadaczkowymi.
Duże znaczenie ma odróżnienie lęków nocnych od napadów padaczkowych.
Zawsze więc pouczam rodziców i gruntownie przeprowadzam wywiad, który w dużej mierze potrafi nas nakierować na właściwe rozpoznanie.
Jeśli więc Twoje Dziecko wybudza się z przeraźliwym krzykiem w nocy, spójrz jak różnicować lęki nocne od napadów padaczkowych:
Lęki nocne pojawiają się podczas snu głębokiego, czyli w pierwszej połowie nocy, najczęściej około 60-90 minut po zaśnięciu. Napady padaczkowe mogą pojawiać się o każdej porze nocy.
Ruchy ciała podczas lęków nocnych są złożone, różnorodne. W napadach padaczkowych są one powtarzające się i stereotypowe.
Lęki nocne zazwyczaj pojawiają się tylko jeden raz w ciągu nocy. Napady padaczkowe mogą powtarzać się kilkakrotnie.
Atak lęków nocnych trwa zazwyczaj kilkanaście minut. Czas trwania napadów padaczkowych przeważnie nie przekracza 2 minut.
Lęki nocne występują tylko w nocy. Napady padaczkowe mogą pojawiać się również w trakcie czuwania w ciągu dnia.
W trakcie lęków nocnych nie obserwujemy drgawek, przygryzania języka, popuszczania moczu czy stolca. Objawy te są typowe dla ataków padaczkowych.
Kiedy do neurologa?
Jeśli na podstawie powyższego wywiadu pojawią się jakiekolwiek wątpliwości, wskazana jest wówczas konsultacja neurologiczna. Do rozważenia jest w takim wypadku wykonanie badania EEG i/lub badania snu PSG.
W przypadku lęków nocnych wynik badania EEG jest prawidłowy.
W napadach padaczkowych stwierdzamy natomiast cechy napadowości.
Badanie snu (badania polisomnograficznego- PSG) wykonuje się w sytuacjach wątpliwych, jak również w przypadku podejrzenia zaburzeń oddychania w czasie snu, które to zwiększają ryzyko występowania lęków nocnych.
Co robić?
Kiedy dziecko budzi się w nocy z przeraźliwym krzykiem, również i rodzice są przerażeni. Dziecko wyrywa się, odpycha zatroskanego opiekuna, który bezradny, nie wie co robić.
Często pytają mnie Ci rodzice- co robić? czy mogą jakoś pomóc swojemu dziecku?
Pomimo, iż nie ma skutecznego leczenia lęków nocnych, możesz wdrożyć pewne działania:
Wydłuż czas snu swojego dziecka. Staraj się, by się wysypiało, pilnuj regularnych pór zasypiania.
Korzystne są drzemki w ciągu dnia. U małych dzieci są one normą, u starszych dzieci, które już nie śpią w dzień- warto wprowadzić 20-30 minutową drzemkę w ciągu dnia
Wydłużenie czasu snu oraz drzemka w ciągu dnia powodują, że sen nocny staje się mniej głęboki i ryzyko wystąpienia lęków nocnych znacznie maleje.
Kontrowersyjnym, stosunkowo skutecznym sposobem polecanym przez dawniejszych autorów jest „pełne” wybudzenie dziecka przed okresem, w którym ujawniają się zwykle napady lęku nocnego. Takie postępowanie ma szansę zapobiec ujawnieniu się epizodu lęku nocnego w czasie dalszego snu.
Ogranicz stres u dziecka- jeśli znasz czynnik, który nadmiernie stresuje Twoje dziecko- ogranicz lub wyeliminuj go. (Pamiętam, miałam 3-letniego pacjenta, u którego pojawiły się lęki nocne w okresie adaptacji do przedszkola. Rodzice zrezygnowali z przedszkola, chłopczyk się wyciszył, ponowna próba adaptacji podjęta pół roku później, obyła się już bez nadmiernego stresu i bez lęków nocnych).
Jeśli sam nie potrafisz zidentyfikować przyczyny nadmiernego stresu u Twojego dziecka, lub nie wiesz jak sobie z nim poradzić- nie wahaj się skonsultować z psychologiem. Często odpowiednio dobrana psychoterapia jest bardzo pomocna.
Ogranicz silne, psychologiczne bodźce, zwłaszcza 30-60 minut przed snem. Ogranicz stymulacje mediami, wyłącz telewizor, głośną muzykę, unikaj nieodpowiednich dla wieku treści bajek, gier komputerowych czy czytanych przed snem tekstów.
W przypadku występowania zaburzenia oddychania w czasie snu podejmij skuteczne leczenie.
Jeśli dziecko cierpi na przerost III migdałka, choruje na astmę lub miewa często inne infekcje powiązane z zaburzeniami oddychania- pilnuj leczenia i stałych kontroli pediatrycznych/laryngologicznych/alergologicznych i innych.
Leczenie farmakologiczne lęków nocnych nie jest wskazane, jeśli zaburzenia występują rzadko i nie są burzliwe.
Drogi Rodzicu, jeśli Twoje Dziecko cierpi z powodu lęków nocnych i jeśli powyższe wskazówki nie przynoszą poprawy, pragnę jeszcze raz podkreślić:
Lęki nocne są zaburzeniem o dobrym rokowaniu i łagodnym charakterze, a u większości dzieci ustępują po 5 roku życia.
Drogi Rodzicu, jestem świadoma, iż lęki nocne Twojego Dziecka są dla Ciebie trudne do zaakceptowania, czujesz się bezsilny. Mam jednak nadzieję, że powyższy post pozwolił Ci zrozumieć lepiej to zaburzenie, a co najważniejsze- uświadomił, że pomimo dramatycznego przebiegu- ustępuje ono zupełnie i nie odbija się negatywnie na rozwoju Twojego Dziecka.
I już teraz zapraszam do śledzenia moich kolejnych postów.
Zachęcam też do pozostawiania komentarzy.
Jeśli macie jakieś pomysły, sugestie co do kolejnych postów- piszcie śmiało:)
* Treści zawarte w blogu mają funkcję edukacyjną i nie mogą zastąpić osobistego kontaktu z lekarzem.